بسیاری از والدین به محافظت از پوست کودکان در برابر نور خورشید اهمیت میدهند، اما اغلب اوقات محافظت از چشمان آنها فراموش میشود. چشمان کودکان، به دلیل اینکه عدسی آنها شفافتر است، حساسیت بیشتری نسبت به بزرگسالان در برابر اشعههای مضر فرابنفش (UV) خورشید دارند. این موضوع لزوم استفاده از عینک آفتابی برای کودکان را بیش از پیش نمایان میکند.
چرا چشمان کودکان آسیبپذیرتر هستند؟
عدسی چشم کودکان، به خصوص نوزادان و خردسالان، شفافتر است و قادر نیست به طور کامل اشعههای UV را فیلتر کند. این امر باعث میشود که مقادیر بیشتری از این اشعهها به شبکیه چشم برسند و به آن آسیب وارد کنند. تجمع آسیبهای ناشی از اشعه UV در طول زمان میتواند منجر به مشکلات جدی چشمی در آینده شود، از جمله:
کاتاراکت (آب مروارید) زودرس: اگرچه آب مروارید بیشتر در سنین بالا رخ میدهد، اما قرار گرفتن طولانیمدت در معرض اشعه UV از دوران کودکی میتواند به تسریع روند ایجاد آن کمک کند.
دژنراسیون ماکولا (تخریب لکه زرد): این بیماری که علت اصلی نابینایی در افراد مسن است، میتواند با قرار گرفتن در معرض اشعه UV تشدید شود.
فوتوکراتیت (آفتابسوختگی قرنیه): این وضعیت که به آن “برف کوری” نیز گفته میشود، نوعی آفتابسوختگی دردناک قرنیه چشم است که میتواند در اثر بازتاب نور خورشید از برف، آب یا شن ایجاد شود.
پتریژیوم و پینگوکولا: اینها رشد غیرسرطانی در چشم هستند که میتوانند باعث تحریک، قرمزی و مشکلات بینایی شوند.

انتخاب عینک آفتابی مناسب برای کودکان
انتخاب عینک آفتابی مناسب برای کودکان به اندازه اهمیت استفاده از آن حیاتی است. در هنگام خرید عینک آفتابی برای کودک خود به نکات زیر توجه کنید:
محافظت ۱۰۰٪ در برابر: UV مهمترین نکته این است که عینک آفتابی ۱۰۰٪ اشعههای UVA و UVB را فیلتر کند. به دنبال برچسب “UV400” یا “100% UV protection” باشید. رنگ یا تیرگی لنز نشاندهنده میزان محافظت آن در برابر UV نیست.
جنس مقاوم و نشکن: کودکان فعال هستند و ممکن است عینک را بیندازند یا به آن ضربه بزنند. لنزها باید از جنس پلیکربنات یا مواد مشابه باشند که هم سبک و هم مقاوم در برابر ضربه هستند.
فریم راحت و ایمن: فریم باید سبک، انعطافپذیر و به خوبی روی صورت کودک قرار بگیرد تا از افتادن مکرر آن جلوگیری شود. بندهای نگهدارنده نیز میتوانند برای کودکان کوچکتر مفید باشند.
اندازه مناسب: عینک نباید خیلی بزرگ باشد که دید کودک را محدود کند و نه خیلی کوچک که محافظت کافی ارائه ندهد.
عدم تحریف دید: مطمئن شوید که لنزها دید کودک را تحریف نمیکنند.
نکاتی برای تشویق کودکان به استفاده از عینک آفتابی
گاهی اوقات، ترغیب کودکان به استفاده از عینک آفتابی میتواند چالشبرانگیز باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به شما آورده شده است:
الگوی خوبی باشید: خودتان نیز در زمان حضور در فضای باز از عینک آفتابی استفاده کنید. کودکان معمولاً از والدین خود تقلید میکنند.
انتخاب را به آنها بسپارید: اجازه دهید کودک در انتخاب طرح و رنگ عینک آفتابی خود مشارکت داشته باشد. این کار حس مالکیت را در آنها تقویت میکند.
آن را سرگرمکننده کنید: عینک آفتابی را به عنوان یک اکسسوری جذاب و “باحال” معرفی کنید.
ثبات داشته باشید: استفاده از عینک آفتابی را به یک عادت روزمره تبدیل کنید، درست مانند استفاده از کرم ضد آفتاب.
در نهایت، محافظت از چشمان کودکان در برابر اشعههای مضر خورشید یک مسئولیت مهم است. با انتخاب عینک آفتابی مناسب و تشویق کودکان به استفاده از آن، میتوانید به حفظ سلامت بینایی آنها در طولانیمدت کمک کنید و از بروز مشکلات چشمی در آینده پیشگیری نمایید.

چگونه کودکان را به استفاده از عینک آفتابی تشویق کنیم؟
تشویق کودکان به انجام کاری که برایشان مفید است اما شاید در ابتدا تمایلی به آن ندارند، همیشه آسان نیست. اما با کمی خلاقیت و صبر، میتوانید استفاده از عینک آفتابی را برای کودکان به یک عادت مثبت و حتی سرگرمکننده تبدیل کنید. در اینجا چند راهکار مؤثر آورده شده است:
۱. خودتان الگوی خوبی باشید (اثر تقلید)
اهمیت مثال زدن: کودکان به شدت از والدین و بزرگسالان اطراف خود الگوبرداری میکنند. اگر شما خودتان در هنگام حضور در فضای باز از عینک آفتابی استفاده میکنید، کودک شما نیز این رفتار را نرمال و پذیرفتهشده تلقی میکند. این قویترین راهکار است.
توضیح دهید: وقتی خودتان عینک میزنید، میتوانید به زبان ساده برای کودک توضیح دهید که “چشمهای ما هم مثل پوستمان نیاز به محافظت دارند تا از آفتاب اذیت نشوند.”
۲. قدرت انتخاب را به آنها بدهید (حس مالکیت)
مشارکت در خرید: کودکان دوست دارند که در تصمیمگیریها سهیم باشند. آنها را به خرید عینک آفتابی ببرید و اجازه دهید از میان گزینههای مناسب (که شما قبلاً از نظر استاندارد UV بررسی کردهاید) طرح و رنگ مورد علاقه خود را انتخاب کنند. این کار حس مالکیت و مسئولیتپذیری را در آنها تقویت میکند.
گزینههای جذاب: امروزه عینکهای آفتابی کودکان در طرحها و رنگهای بسیار متنوعی عرضه میشوند. شخصیتهای کارتونی، رنگهای شاد و فریمهای جالب میتوانند کودک را بیشتر به سمت استفاده از آن سوق دهند.
۳. آن را سرگرمکننده کنید (بازی و خلاقیت)
اسم و قصه: برای عینک آفتابی کودک یک اسم بامزه بگذارید یا یک داستان کوتاه درباره “قهرمان عینک آفتابی” بسازید که چطور چشمانش را در برابر نور خورشید محافظت میکند.
بازی “همشکل شو”: میتوانید با هم جلوی آینه بروید و عینک بزنید و بگویید “حالا ما شبیه هم هستیم!”
بازی نقش: در بازیهای نقشآفرینی کودکانه، از عینک آفتابی به عنوان یک وسیله جانبی استفاده کنید. مثلاً در نقش یک فضانورد، راننده مسابقه یا یک ستاره سینما که عینک آفتابی میزند.
چسباندن استیکر: اگر عینک آفتابی سادهای دارید، میتوانید با هم روی فریم آن استیکرهای کوچک بچسبانید تا شخصیتر و جذابتر شود.
۴. ثبات و تداوم (ایجاد عادت)
بخشی از روتین: استفاده از عینک آفتابی را به بخشی از روتین روزانه قبل از خروج از خانه تبدیل کنید، درست مثل پوشیدن کفش یا زدن کرم ضد آفتاب. میتوانید بگویید: “خب، کفش، کرم ضد آفتاب، حالا عینک آفتابی چشمهای قهرمانم!”
مکان مشخص: یک جای مشخص در خانه برای عینک آفتابی کودک در نظر بگیرید، مثلاً روی یک قلاب نزدیک در خروجی، تا همیشه در دسترس باشد و فراموش نشود.
تشویق مثبت: هر بار که کودک عینک آفتابی میزند، او را تشویق کنید و به او بگویید که چقدر خوب و مسئولانه عمل میکند. “آفرین که چشمهای قشنگت رو از آفتاب محافظت میکنی!”
۵. توضیح ساده و منطقی (فهماندن اهمیت)
زبان کودکانه: به زبان ساده و قابل فهم برای کودک توضیح دهید که چرا عینک آفتابی لازم است. “آفتاب خیلی پرنوره و میتونه چشمهامون رو اذیت کنه و خسته کنه، مثل وقتی که دستمون میسوزه. عینک آفتابی مثل یک سپر برای چشمهامون عمل میکنه.”
تجربه کردن: گاهی اوقات، اگر برای چند دقیقه کوتاه اجازه دهید بدون عینک در نور شدید قرار بگیرد (البته با احتیاط و نظارت کامل)، خودش متوجه ناراحتی چشمهایش میشود و اهمیت عینک را درک میکند.
ارتباط با فعالیتهای مورد علاقه: میتوانید بگویید “اگر عینک آفتابی بزنی، میتونیم بیشتر تو پارک بازی کنیم و چشمات اذیت نشه.”
۶. صبر و انعطافپذیری
اجبار نکنید: هرگز کودک را مجبور به استفاده از عینک آفتابی نکنید، زیرا این کار باعث لجبازی و مقاومت بیشتر میشود.
کوتاه شروع کنید: اگر کودک مقاومت میکند، برای شروع او را به استفاده از عینک برای مدت زمانهای کوتاه، مثلاً ۵ دقیقه، تشویق کنید و به تدریج این زمان را افزایش دهید.
آمادگی برای شکست: ممکن است کودک عینک را گم کند یا به آن آسیب برساند. از قبل آمادگی این را داشته باشید و با آرامش دوباره عینک تهیه کنید.
با به کارگیری این راهکارها، میتوانید استفاده از عینک آفتابی را به یک تجربه مثبت و بخشی از عادتهای سالم روزانه کودک خود تبدیل کنید.